در باره ی ارتباط و حل تعارض چه می دانیم؟

در زندگی همه ی ما نمونه هایی از موارد زیر دیده می شود:

در کلاس درسمان دانش آموزانی داریم که رفتارشان مورد پسندمان نیست و خواهان تغییر رفتارشان هستيم. با همسرمان در باره ی موضوعی اختلاف نظر داریم و می خواهیم او را متقاعد کنیم که اشتباه می کند. مي خواهیم فرزندمان رفتار نامطلوبی را ترک کند.

روانشناسان معتقدند در هریک از موارد بالا یا موارد مشابه دو نکته را باید مد نظر داشت:

الف: کسب هدف شخصی ب: حفظ رابطه

یعنی باید به گونه ای رفتار کنیم که اولا بتوانیم بطور نسبی تغییر لازم را در بینش یا رفتار طرف مقابل مان ایجاد کنیم. ثانیا رابطه ی ما با طرف مقابل مان مخدوش نگردد. افراد بر اساس این دو نکته ازچهار الگوی ارتباطی زیر استفاده می کنند:

مدل ارتباط کوسه ای: در این الگوی ارتباطی افراد فقط به هدف شخصی شان فکر می کنند. یعنی می خواهند به هر قیمتی دانش آموز، همسر یا فرزندشان را وادار به تغییر کنند.دیگران در مقابل کوسه ها یا طغیان می کنند و یا پرخاشگری نافعال دارند. یعنی سعی می کنند به شیوه ای غیر مستقیم خشم شان را ابرازکنند. خراب کردن وسایل مدرسه، تحریک سایر بچه ها و….. در عین حال عده ی زیادی از مردم طرفدار این الگو هستند.

مدل ارتباط لاک پشتی: در این مدل ارتباطی افراد فقط به رابطه فکر می کنند و در موارد بسیاری به بهانه ی حفظ رابطه از تغییر دادن دیگران صرف نظر می کنند. لاک پشت ها نمی خواهند کسی را ناراحت کنند.افرادی که از این مدل ارتباطی بخصوص در رابطه با دانش آموزان و فرزندان استفاده می کنند زمینه بی انضباطی و بزه کاری را در آنها تقویت می کنند. چون انضباط و قانون مندی جزء لازم تربیت است. و بین عشق و انضباط هیچ منافاتی وجود ندارد.

مدل ارتباط خرس کوچولو: در این مدل ارتباطی افراد نه به هدف فکر می کنند و نه به رابطه. اینها افرادی هستند که در مورد فرزند یا دانش آموزشان احساس مسئولیت نمی کنند. پدری را در نظر بگیرید که در واکنش به بدرفتاری های فرزندش به او می گوید: من تو را فرزند خودم نمی دانم و کاری هم با تو ندارم. در این مدل فرزندان بی قید و بدبین و بدون احساس مسئولیت رشد می کنند.

مدل ارتباط جغدی: این افراد برای حل تعارض هم به هدف توجه دارند و هم به رابطه. اینان عاقل ترین، منطقی ترین وکارآمدترین افرادند. اینان با آرامش تمام سعی می کنند ضمن رعایت اصول روابط انسانی در موقعیت های مناسب دیگران را تغییر دهند.

برای برقراری ارتباط مؤثر و توان حل تعارض، رعایت سه شرط زیر لازم است:

الف: برای حل تعارض زمان مناسبی را انتخاب کنید: زمانی که شما یا طرف مقابل تان از نظر جسمی،فکری،عاطفی و اجتماعی در حالت خستگی یا عدم تعادل هستید، زمان مناسبی برای حل تعارض نیست. همواره بهترین و مناسب ترین زمان را انتخاب کنید.

ب: مناسب ترین مکان را برای حل تعارض انتخاب کنید: همه ی مکان ها برای حل تعارض مفید نیستند. به عنوان مثال نوجوانان برای جمع همسالان ارزش زیادی قائل هستند.لذا کوتاه آمدن، عذرخواهی کردن، ابراز ندامت و بخصوص پذیرش تنبیه در بین همسالان برایشان بسیار سخت است. بهتر است آنها را به دفتر کارتان یا جای دیگری دعوت کنید.

ج: روش مناسبی را برای حل تعارض استفاده کنید: یعنی:

شنونده ی خوبی باشید و اجازه صحبت کردن به طرفتان را بدهید. حتی اگر دانش آموز خطاکاری است.
تمرین کنید که پیوسته خونسرد باشید. این کار نیروی شما را چند برابر می کند.
لحن آرامی را انتخاب کنید. چون لحن تحکم آمیز، توهین آمیز و یا تحقیر آمیز افراد را در برابر شما مقاوم می کند. و آنها تمایل به پذیرش منطق شما ندارند.
از بهترین کلمات ممکن استفاده کنید. این کار نیروی پنهان شما را افزایش می دهد.

موانع ارتباطی زیر را به خاطر داشته باشید و در زمان حل تعارض از تکرار آنها بپرهیزید:

ü قضاوت كردن

ü بي توجهي به احساسات فرد مقابل

ü قطع كردن صحبت فرد مقابل

ü ارائه راه حل

ü مسخره كردن

ü تهديد كردن

ü برچسب زدن

****************

با آرزوی موفقیت برای شما عزیزان

مجتمع آموزشی نمونه و بین الملل توحید پسران

دفتر مشاوره و خدمات روانشناختی